
Bu yazıda neler var?
Ticari ödeme araçları arasında sık tercih edilen alternatiflerden biri de çeklerdir. İleri tarihte ödenmek üzere düzenlenmiş çeklere vadeli çek adı verilir. Bu amaca uygun hazırlanmış çekler için vade hesaplama işlemleri yapılır.
Çek vade hesaplama işlemlerinde kredilendirme araçlarının nicel özellikleri ve kırdırma oranları dikkate alınır. İleri tarihte kullanılmak için yazılan vadeli çeklerin vade hesaplama formülüne uygun şekilde hesaplanması gerekir. Bu formülün değişkenleri, bozdurulmak istenen çeke uygulanır ve vadenin ne zaman geleceği hesaplanabilir.
Çek Nedir?
Borçlu ve alacaklı taraflar arasında düzenlenen; ödeme anlaşmasının belgesi olarak kabul edilen evraklara “çek” adı verilir. Çekler borçlu (ödeyecek) kişi tarafından alacaklı (bozduracak) kişi adına veya hamiline düzenlenebilir. Çek evrakında borçluya ait bilgi beyanları, alacaklı tarafa ait bilgiler ve ödeme miktarı yer alır. Ayrıca ödemenin yapılacağı banka da evrakta beyan edilir. Evrak bilgi bölümlerinin eksiksiz şekilde doldurulması, çek kırdırma ve bozdurma işlemleri için son derece önemlidir.
Çeki düzenleyen kişiye; keşideci denmektedir. Keşideciler düzenledikleri çeki alacaklıya vererek, çekte belirtilen vade tarihi için çekin tutarı kadar ödeme yapılacağını garanti eder. Bu garanti işlemi, resmi düzende sözleşme hükmü sayılır ve çek alan alacaklılar, ellerinde bulunan çeklerle dava hakkı kazanabilir. Ödemesi yapılmayan çeklerin davaya konu olması, keşideci taraf için tazminatla birlikte miktarı ödeme zorunluluğu yaratabilir.
Çek Vadesi ve Vadeli Çek Nedir?
TTK (Türk Ticaret Kanunu) gereğince çekler görüldüğünde ödenmelidir. Yani yasal olarak bir çekin vadeli olarak kullanılması hükümlerde yer almaz. Ancak uygulamalarda keşide tarihi değiştirilerek ileri bir tarihe keşide yapılması; vadeli çek kavramının ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Sonuç olarak çekler düzenlenme usullerine göre görüldüğü sırada kullanılmak için kullanılan anlaşma evraklarıdır. Ancak vadeli çek uygulaması, düzenlenme tarihinin ileri bir zaman dilimi olarak gösterilmesi ile hayata geçirilir. Çek vadesi de bu düzenlenme tarihi ile çekin elde edildiği tarih arasındaki zaman dilimini ifade eder.
Çek Vadesi Nasıl Hesaplanır?
Vadeli çek kullanımlarında en çok merak edilen hususlardan biri de “çek vadesi nasıl hesaplanır?” sorusudur. Çeklerde vade hesapları elle yapılabilir ancak sayının birden çok olduğu çek hesaplamalarında zaman kayıpları yaşanır. Bu durumun engellenmesi için vade hesap programları kullanılabilir.
Çek vade hesaplama işlemleri için tasarlanmış olan bu yazılımlar sayesinde; birden çok çek için tek seferde hesaplama yapılabilir. Çekin ortalama vade süresini bulmak için 1. ve 2. + n.gün... tutarı toplanarak çekin toplam tutarına bölünür.
Vadeli Çek Neden Kullanılır?
Vadeli çekler düzenlenme tarihi bölümünde yer alan tarihler geldiğinde kullanılabilir. Bu çek türlerinin kullanım sebepleri arasında; ileri tarihli alışverişler için taraflar arası anlaşma yapılması yer alır.
Çeklerin temel amacı; alacaklı ve borçlu tarafların, çek evrakları sayesinde ödeme için resmi şekilde sözleşmesidir. Çek tutarı kadar ödeme, borçlu tarafından alacaklıya ipotek edilir ve bu ödeme çek tarihi geldiğinde alacaklı tarafından alınması kesin olan tutarı ifade eder. Borçlunun anlaşmalı banka hesabında, kestiği çek kadar tutar alacaklıya ait kabul edilir ve çek bozdurma gününde alacaklı evrak beyanıyla bu tutarı tahsil eder.
Vadeli Çek Ne Zaman Kullanılır?
Nakit yönetiminin sağlıklı bir şekilde sağlanması, tüm ticari işletmelerin temel hedeflerinden biridir. Bu yönetim sırasında çeşitli araçlar yardımıyla nakit döngüsü oluşturulabilir. Vadeli çek hesaplama ve oluşturma işlemleri de nakit yönetiminde zamansal döngü oluşturmanın bir alternatifi kabul edilir.
Vadeli çek, işletmelerin nakit döngüsünde zaman aracını kullanmak istedikleri işlemler sırasında tercih edilir. Bir varlık edinmek, ham madde veya işçilik temini sağlamak ya da işletme giderlerinin kamu dışı alacaklılarına ödeme yapmak için nakit döngüsünü zamana yayma araçları vadeli çek kullanımlarıdır.
Vadeli Çek Vadesi Gelmeden Nasıl Tahsil Edilir?
Tedarikçilerine çek düzenleyen işletmeler veya bu işletmelerle çalışan tedarikçiler için vade hesaplama işlemleri oldukça önemlidir. Çünkü işletmenin nakit dağılımı ve döngüsünde; çek ödemelerinin ve kayıtlarının etkin bir rolü vardır. Bu döngünün ani ihtiyaçları karşısında vadesi gelmeyen çeklerin tahsili yapılmak istenebilir.
Vadeli çeklerin vadesi gelmeden tahsil edilmesi için üç temel yöntem bulunur. Bunlardan ilki çekin ciro edilerek tedarikçilere bu yolla ödeme yapılmasıdır. İkinci yol; teminat olarak bankalara gösterilen çekler aracılığıyla kredi kullanılmasıdır. Son olarak da çek kırdırma işlemi talep edilip nakit girişi sağlanabilir.
Vadeli Çek Nasıl Kırdırılır?
Çek kırdırma işlemleri temelde vadesi gelmeyen çekler için nakit paraya dönüştürme işlevi görür. Bazen işletmeler nakit döngüsünde sağlıklı adımlar atmak için ellerindeki çek varlıklarını günü gelmeden tahsil etme ihtiyacı duyar. Bunun için de çek kırdırma adı verilen tahsilat yöntemine başvururlar.
Çek kırdırmanın getirdiği avantaj, işletmenin çek vadesini beklemeden nakit ihtiyacını karşılayabilmesidir. Bu işlem için bankaya veya faktoring kuruluşlarına başvurulur. Kırdırma işleminin dezavantajı ise vadesinden önce bozulan çeklerde çeşitli risk faktörleri de göz önüne alınarak belirlenen faiz ve komisyon kesintileridir.
Şirket Yönetiminde Profesyonel Platform Avantajını Yakalayın!
Kendi işini kurmak isteyen veya şirket yönetimi gözünde büyüyen girişimciler için artık avantajlarla dolu bir platform var! Norma şirketinizin kuruluş aşamasından itibaren tüm finansal ihtiyaçlarını karşılayabileceğiniz bir platformdur. Norma üzerinden tüm e-belge, ön muhasebe işlemlerinizi yapabilir; mobil uygulama sayesinde nerede olursanız olun işinizi kolayca yönetebilirsiniz.
Norma aynı zamanda kendi işinin sahibi olan ya da bunun hayalini kuran herkesin merak ettiği konularda içerikler üreterek değer yaratır. Çek kullanımının detaylarından ciro nasıl hesaplanır sorularına, şirket kuruluş maliyetlerinden ön muhasebenin en çok merak edilen konularına kadar birçok alanda soru işaretlerini giderir.
Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi ve Halkla İlişkiler Bölümlerinden mezun olan Elif Yeşim Işılganer, 2000 yılından bu yana çalışma hayatına Muhasebe Uzmanı olarak devam ediyor. LinkedIn
Kategoriler
Çok Okunanlar
Kendi İşini Yönetenlerin Ticari Hesabı
Şirketinin ticari hesabını ücretsiz aç, para transferi ve tahsilatların için ücret ödeme!