İşveren Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

Maliyet hesaplarının sonuçlarına göre, işçilere yapılacak olan ve işletme giderleri – vergilere dayalı ödemeler hesaplanır. Maliyetin belirlenmesi ile birlikte bütçe planlamalarında elde edilen kazancın değerlendirilmesi sağlanır. İşletme faaliyetleri ve işçi maliyetleri kapsamında bütüncül şekilde yapılan işlemlere işveren maliyeti hesaplama adı verilir. 

İşveren Maliyeti Nedir? 

İşletmelerde bulunan her personelin, mesleki kategorisi ve deneyimiyle ilgili olarak aldığı düzenli ödemeye “maaş” adı verilir. Maaş ödemelerinde devlet tarafından belirlenen minimum tutar “asgari ücret” olarak adlandırılır.

Personeller minimum tutarın asgari ücret olduğu bir düzende sahip oldukları statü, deneyim ve kategoriye bağlı olarak daha üst seviyede ücretlendirilebilir. Tüm ödemeler için yapılan vergilendirme ve harçlar dahil işverenin sorumlu olduğu giderler “işveren maliyeti” olarak adlandırılır.

“İşveren maliyeti nasıl hesaplanır?” sorusunu merak ediyorsanız bilmeniz gereken ilk şey, bu kategorinin en yüksek maliyet hesaplarından biri olduğudur. Çünkü net maaş ödemelerinin haricinde, personellerin çeşitli sigorta prim ödemeleri ve harçlarının da işveren tarafından karşılanması gerekir. Yapılan maliyet hesaplarında yalnızca işçiye ödenen net miktar değil, bu miktara ilişkin hesaplanan diğer kalemler de gider olarak kabul edilir ve tutara dahil edilir.  

Personelin İşletmeye Maliyeti Nasıl Hesaplanır? 

İşletme sahiplerinin personel maliyetlerini hesaplarken yalnızca net ücretten sorumlu olmaması, çeşitli gider kalemleri ve harçların da takibini gerekli kılar. Çünkü personel ödemeleri dışında yapılan sigorta ödemeleri ve vergilendirme kategorileri her bir işçi için ayrı ayrı hesaplanmalıdır.

Her işçinin bulunduğu statü, deneyim ve yetki alanı yararlandığı maliyetli hizmet kategorilerini sınırlandırabilir. Dolayısıyla maliyet hesabına etki eden alanlara erişimine göre her personel için ayrıca değerlendirme yapılır.

İşletmelerde personel için yapılan giderler yalnızca maaş ödemelerinden ibaret değildir. Çeşitli kullanım hizmetleri, araç gereç ve mutfak hizmetleri, yemek ve ulaşım hizmetleri gibi kategoriler; işçilerin işletme maliyetine etki eder. Personellerinizin ulaşımını, yemek ihtiyacını ve mutfak giderlerini de karşılıyorsanız maliyet hesaplamaları için ayrı kategoriler açmanız gerekir. Bu giderler hesaplama sırasında tutarlara eklenerek maliyet hesabına dahil edilir.

Gelir vergisinin ölçek hesabı kümülatif şekilde yapılır ve hesaplamalarda aylık döngüler baz alınır. Bu hesaba kıyasla brüt maaşla birlikte işçi maliyetleri de artış gösterir. Güncel zam ve harç değerleri üzerinden yapılan hesaplamalarda, ek olarak sigorta priminin de eklenmesi ile birlikte personelin işletmeye maliyeti hesaplanır. Ayrıca maaş ödemeleri haricinde işletmenizin diğer hizmet alanlarından ve haklarından (yol, yemek, servis vb.) faydalanan personelleriniz de bulunuyorsa, bu maliyetleri de hesaba katmanız gerekir. 

Brüt Ücret Nedir? 

Personellere yapılan net maaş ödemelerine, sigorta primi, işsizlik prim ödemeleri, gelir vergisi, damga vergisi ve sair harçların eklenmesiyle bulunan tutar; brüt ücrettir.

Brüt ücret hesaplamalarında yalnızca personel net maaşı ve harç – vergi hesapları yer alır. Onun haricinde işletme maliyetine ilişkin kalemler hesaplamaya dahil edilmez. Personel maliyeti hesaplama işlemlerinde kullanılan işletme giderleri, personelin işletmeye olan maliyetine ilişkin hesaplarda yer alır.  

Brüt Maaş Hesaplama  

Çalışanlar için yapılan maliyet hesaplarındaki ilk adım, brüt maaş hesaplamadır. 
Brüt maaş hesaplarken kullanmanız gereken formül; 

Brüt Maaş = Net Maaş + (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) + Gelir Vergisi + Damga Vergisi 

Formülde bulunan kalemlerin her biri kümülatif olarak hesaplanır ve personel maliyeti kalemlerinden brüt maaş hesabı yapılır. 

SGK ve İşsizlik Primi Hesaplama 

SGK ödemeleri ve işsizlik primi, işletmeler tarafından personel maliyeti hesabında kullanılan değerler arasında yer alır. Bu değerlerin hesaba dahil edilmesi sırasında, belirli bir taban-tavan fiyat uygulaması bulunur. 

SGK ve işsizlik prim hesaplamasında kullanmanız gereken oranlar aşağıdaki gibidir;  

Toplamda %37,5 oranında ödeme gerektiren SGK ve işsizlik primleri, işveren ve personel tarafından çeşitli paylarla üstlenilir. Ağırlıklı ödeme işletme tarafından yapılır, kalan kısımlar da taban-tavan uygulaması kapsamında işçinin ücretinden kesinti olacak şekilde devlete ödenir. 

Gelir Vergisi Hesaplama 

Personellerin aylık maaş ödemesi alması, gelir vergisi uygulamasına dahildir. Ancak bu ödemeler devlete personeller tarafından değil, maaşını ödeyen işletmeler tarafından yapılır.

Maaşlı çalışan kişilerin elde ettikleri gelirlerin vergisini, işletmeler onlar adına devlete beyan eder ve öder. Bu sebeple maliyet hesaplamaları yaparken ek olarak personele ait gelir vergisi hesabını da yapmanız gerekir.

Gelir vergisi hesaplaması yaparken kullanmanız gereken formül; 

Brüt Maaş - SGK İşçi Payı (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) = Vergilenecek Maaş Tutarı

Vergilenecek Maaş Tutarı x Gelir Vergisi Oranı (%) = Vergi Tutarı

Gelir Vergisi Dilimleri  

Gelir vergisi, elde ettiğiniz çeşitli gelir kalemlerinde devlete karşı sorumlu olduğunuz ödemedir. Bu ödemeler kazanılan gelirlerin minimum ve maksimum tutarlarına bağlı olarak çeşitli oranlara sahiptir. 
Devlet her yıl uygulanacak gelir vergisini taban ve tavan gelir tutarlarına bağlı olarak oransal şekilde açıklar. Bu bağlamda 2022 yılı için uygulanan gelir vergisi dilimleri şu şekildedir: 
    • Taban oran 32 bin TL’ye kadar %15 olarak belirlenmiştir 
    • 70 bin TL’nin 32 bin TL’sine kadar 4.800 TL, kalanı için %20 
    • 170.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL, kalan tutar için %27 
    • 880.000 TL'nin 170.000 TL'si için 39.400 TL, kalan tutar için %35 
880 bin TL gelir elde eden mükellefler için oran %35 olarak uygulanırken, bu tutarın üzerindeki tüm gelirler için %40 üzerinden hesaplama yapılır.

Asgari ücretli çalışanın işveren maliyeti haricinde yapılan gelir vergisi hesaplarında, işçilerin devlete ödemesi gereken gelir vergisi açıklanan oranlar üzerinden hesap edilir. 

2022 Asgari Ücret Gelir Vergisi İstisnası  

Asgari ücret uygulaması, işverenlerin personellerine verdikleri minimum maaş ödemesi için kullanılır. Bu kapsamda, devlet tarafından açıklanan asgari tutar, bir işverenin personeline ödeyeceği minimum ücretlendirmeyi ifade eder.

Vergilendirme uygulamalarında, asgari ücret alan personellerin hesapları için özel istisnalar bulunur. Bunlardan ilki aylık brüt tutardan, işçi primleri düşüldükten sonraki ödemeler için getirilen gelir vergisi istisnasıdır. Ayrıca AGİ ödemeleri 2022 yılı itibariyle asgari ücret alan personellere yönelik olarak yürürlükten kalkmıştır. 

Örnek Personel Maliyeti Hesaplamaları 

Çalışanlar için yaptığınız personel maliyet hesaplarında, çeşitli vergilendirme kategorileri ve prim ödemeleri yer alır.  Örneğin; 10 bin TL maaş alan bir personeliniz için yaptığınız maliyet hesabına kümülatif vergi dilimi eklenir. Bu vergi dilimi Ocak ayı için baz alınır ve artış gösterdikçe aylık hesapta değişiklik olabilir. 

10 bin TL net maaş alan bir personelin işverene maliyeti ise şöyle hesaplanır;

• Brüt Ücret: 13 bin 42 TL

• Damga ve Gelir Vergisi (%15 + %0,75): 1. 085 TL 

• İşsizlik Sigortası (İşçi Payı %1): 130 TL 

• SGK İşçi Payı (%14): 1.825 TL 

• Kesinti Toplamı: 3 bin 42 TL 

• Net Ücret: 10 bin TL

Vergi dilimlerinin eklenişi sırasında aylık oranlar baz alındığından örnek hesaplamada olduğu gibi her aylık ücret için ayrı hesap yapılır. Aynı zamanda harç ödemeleri için de kümülatif bir formül kullanılarak personel maliyeti hesabı tamamlanır. 

Net Maaş Nedir? 

Net maaş; personeliniz için yapılan vergilendirme ve kesintiler sonrasında brüt ücretten düşme işlemiyle birlikte elde ettiğiniz tutardır. Bu tutar, personelin eline geçen net ödemedir. Yasal olarak tayin edilen vergi ve harç yükümlülüklerini brüt ücretten düşerek çalışanınıza ödemeniz gereken net maaşı bulabilirsiniz. 

Net Maaş Nasıl Hesaplanır? 

Net maaş hesabı, personele ödeyeceğiniz yalın tutarı bulmak için yapılır. Çünkü personellerin her birinin devlete karşı mükellef olduğu vergiler ve işverenin de aynı ödeme üzerinden sorumlulukları bulunur. Bu ödeme ve harçları brüt tutardan düşerek, personelinizin alacağı net maaşı belirleyebilirsiniz. 
Net maaş hesaplarken kullanmanız gereken formül; 

Brüt Maaş – (SGK Primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi) 

Aşağıda 10 bin TL alan bir personeliniz için net maaş hesaplaması örneği görebilirsiniz;

    •Brüt Ücret:13 bin 42 TL

    •Damga ve Gelir Vergisi (%15 + %0,75): 1. 085 TL 

    •İşsizlik Sigortası (İşçi Payı %1): 130 TL 

    •SGK İşçi Payı (%14): 1.825 TL 

    •Kesinti Toplamı: 3 bin 42 TL 

    •Net Ücret:10 bin TL

Norma’da Tüm Finans ve Ön Muhasebe İşlerini Tek Ekrandan Yönetin! 

İşletme yönetimindeki en önemli kalemlerden biri, mali takip sistemini profesyonel biçimde kurgulamaktır. Tüm ödemeler ve hesaplamaların entegre olduğu bir sisteme sahip olmak, işletme sahiplerinin yükünü azaltır.

Norma ile tek platform üzerinden maaş ve maliyet hesabı yaptığınız personellerinizin ödemeleri dahil işletmenizin tüm gelir-gider takibini kolayca yapabilirsiniz. İşletmeniz için gereken takip ve kayıt işlemleri ile bankacılık yönetimini bir arada sunan Norma; tek ekrandan tüm komutları vermenizi sağlar!