Maaş Bordrosu Nedir? Nasıl Hazırlanır?

Ödemelerin brüt ve net tutarlarının yazılı olduğu, söz konusu ödemeye ilişkin vergi ve kesintilerin belirtildiği fiziki beyan ve tablolar bordro olarak adlandırılır. Maaş bordrosu işveren tarafından düzenlenir ve sistematik veya dönemsel olarak beyan edilir.  

Maaş bordrosu hazırlama işlemlerinde işverenin dikkate alması gereken pek çok kural ve yönetmelik esası mevcuttur. Hazırlanan bordroların kanunen kabulü, belirlenen kurallar çerçevesinde beyanıyla mümkündür. Bu kurallar 4857 sayılı İş Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile kapsamı belirlenen hususlardır.  

İş Kanunu’nda bordro için belirtilen usul ve esaslar tüm işverenlerin yükümlülüğüdür. Ayrıca bordroda beyanı zorunlu kılınan vergi ve harçların kapsamı için de kanun hükmü bulunmaktadır. Buna göre 213 sayılı VUK (Vergi Usul Kanunu) ile belirlenen kurallar çerçevesinde, bordroda belirtilmesi mecburi konuları içeren beyanlar hazırlanmalıdır. 

Maaş Bordrosu Nedir? 

İşverenler tarafından çalışanlara ödenen ücretlerle ilgili tüm vergi ve kesintilerin kayıt altına alındığı, her ay periyodik şekilde ya da dönemsel olarak düzenlenen resmi evraklara “maaş bordrosu” denir. 

Aylık kazançların resmi kaydının tutulması, bu kazançlara ilişkin vergi ve kesintilerin takibinin yapılması, kazanç sahipliğinin resmi olarak ispatlanması maaş bordrosu aracılığıyla yapılır. Dolayısıyla maaş bordrosu düzenleme işlemleri hem işveren hem de çalışanlar açısından oldukça önemlidir.   

Maaş Bordrosu Nasıl Hazırlanır? 

Maaş bordrosu hazırlanırken dikkate alınması gereken kurallar ve uygulama adımları işveren tarafından takibi zorunlu hususlardır. Bordroda beyanı zorunlu olan bilgiler kanun yoluyla bildirildiğinden, revizelerin olması halinde düzenleme esnasında yanlışlık yapılmaması için güncel şekilde bu kuralların takibi gerekir. Aylık maaş bordrosu ve ücret pusulası hazırlanırken pek çok kategoride nitelikli bilgi beyanı esas alınır.  

Ödenen brüt ücret üzerinden yapılan kesintiler, çalışanlara ödenen net ücretin hesaplanması için oldukça önemlidir. Bu kesintiler; işverenden yapılan kesintiler ve çalışandan yapılan kesintiler olarak iki ana kategoriye ayrılır. 

Her kategoride yapılacak olan kesintinin oranı esasa uygun biçimde hesaplanarak belgede beyan edilir. İşlemlerin sonucunda kesinti ve harçların düşürülmesi sonrası çalışanın net kazancı bordroda belirtilir. 

Örnek Bordro Hesaplamaları 

Maaş bordrosu hazırlanırken konuya ilişkin kanuni yükümlülükler dikkate alınarak ve çalışanın aldığı brüt ücret üzerinden hesaplama yapılır. Bu hesaplamalarla ücretten yapılması zorunlu harç, vergi ve kesintilerin ardından çalışana ödenecek net ücret belirlenir. 

Bordroda yer alan net ücret tutarı işverenin çalışana ödemekle yükümlü olduğu tutardır. Diğer kategorilerde yer alan kesintilerin ödemesi işveren tarafından ilgili kurumlara yapılır. 

2022 yılı asgari ücret tutarı baz alınarak hazırlanan ve asgari ücretle çalışan bir işçi için yapılan bordro hesaplamaları aşağıdaki gibidir:  

İşveren X’in çalışanı olan Bay Y asgari ücretle çalışmaktadır. Bay Y’ye maaşa konu ücret dışında, mesai, sosyal yardım, prim ve benzeri başka bir ödeme yapılmamaktadır. Bay Y’ye 2022 Ocak ayında yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.   

Dönem: OCAK 2022 

Brüt Ücret: 5.004,00 TL 

SGK İşçi Payı (%15): 750,60 TL 

Gelir Vergisi Matrahı: 4.253,40 TL 

Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı: 4.253,40 TL 

İstisna: 4.253,40 TL 

Gelir Vergisi Kesintisi: 0,00 TL  

Damga Vergisi Kesintisi: 0,00 TL 

Net Ücret: 4.253,40 TL

Maaş bordrolarının hesaplaması yapılırken kanuni hükümlere ve yönetmelik esaslarına uyulması işverenin başlıca sorumluluğudur. Aksi durumlarda 4857 sayılı İş Kanunu ve 213 sayılı VUK (Vergi Usul Kanunu) uyarınca cezai yaptırımlar söz konusu olmaktadır. 

İlgili mevzuatta yer alan cezai işlemler her hatalı beyan için ayrı ayrı uygulanır. Dolayısıyla işverenlerin bordro düzenleme işlemlerinde esasa uygun bordro düzenlemeleri zorunludur. 

2022 Asgari Ücret Bordro Parametreleri

2022 SGK Parametreleri

• Günlük Taban Limit: 166,80 TL
• Günlük Tavan Limit: 1.251,00 TL
• Aylık Taban Limit: 5.004,00 TL
• Aylık Tavan Limit: 37.530,00 TL

2022 SGK İstisnaları Bordro Parametreleri

• BES + Özel Sağlık Sigortası: 1.501,20 TL
• Aile Yardımı SGK İstisnası: 500,40 TL
• Çocuk Yardımı SGK İstisnası (1 Çocuk): 100,08 TL
• Günlük Yemek Yardımı: 10,01 TL

2022 Engelli İndirimleri

• 1. Derecede Engelli İndirimi (%100-%80): 2.000,00 TL
• 2. Derecede Engelli İndirimi (%79,9-%60): 1.170,00 TL
• 3. Derecede Engelli İndirimi (%59,9-%40): 500,00 TL

2022 Emekli Çalışanların İşverene Maliyeti

• Brüt Asgari Ücret: 5.004,00 TL
• İşçi Payı (%7,5): 375,30 TL
• Gelir Vergisi Matrah: 4.628,70 TL
• Net Ücret: 4.628,70 TL
• İşveren Payı (%24,5): 1.225,98 TL
• Emekli Çalışanların İşverene Maliyeti: 6.229,98 TL

Maaş Bordrosunda Bulunması Gereken Bilgiler  

İşverenlerin maaş bordrosu düzenleme işlemlerinde belgede bulunması zorunlu bilgilere dikkat etmeleri gerekir. 

2022 maaş bordrosu bilgi beyanlarında İş Kanunu’na göre beyanı zorunlu olan bilgiler şunlardır: 

• Çalışanın ad-soyad bilgisi 
• Çalışana yapılacak ödemenin günü – dönemi 
• SGK primi işçinin payı 
• Mesai, ekstra çalışma, hafta sonu veya resmî tatil ücretleri bilgisi 
• Vergi, prim, varsa kullanılan avans bilgisi 
• Nafaka, icra takibi gibi ödemeden kesintisi yapılan hususlar 
• İş yeri sicil bilgileri 
• Ödenen ücretin brüt tutarı, kesintilerin toplam tutarı, net tutar 

Bordrolarda SGK primi işveren payı, sigortalıya ait sosyal güvenlik numarası, ücretin alındığına dair sigortalı imzası gibi bilgilerin de bulunması gerekir. 

Maaş bordrosunda bulunması gereken bilgilerden herhangi birinin beyanında bir yanlışlık ya da eksiklik olması halinde bordro yeniden düzenlenerek revize edilmelidir.  

Maaş Bordrosu Nasıl Alınır?  

Bordrolar işverenler tarafından çalışana ödenen ücretin ispatı niteliği taşıyan belgelerdir. Dolayısıyla bir kişinin kazanç sahibi olduğu ve çalışma hayatının kazançlarını ispat edebileceği belgeler de yine maaş bordrolarıdır. 

Pek çok işlem için kurumlar tarafından maaş bordrosu istenerek kişinin gelir durumunu ispat etmesi istenebilir. Bu durumda çalışanların maaş bordrosu edinmesi gerekir.  

Kamu çalışanları, memur statüsünde görev alan devlet yetkilileri ve sözleşmeli devlet personelleri maaş bordrolarına e-Devlet üzerinden ulaşabilir. E-Devlet uygulaması veya resmi internet adresine giriş yaptıktan sonra arama bölümünden ilgili sayfaya ulaşarak bordro temin etmeleri mümkündür. 

Özel sektör çalışanları ise maaş bordrosu almak için çalıştıkları kurumda bulunan insan kaynakları birimine veya muhasebe departmanına başvurmalıdır. 

İşçiden Yapılacak Kesintiler 

Çalışanlara yapılan ödemelerin brüt tutarları esas alınarak yapılan bazı vergi ve harç kesintileri mevcuttur. Bu kesintilerin oranı, muafiyeti, istisnai hallerin kapsamı gibi hususlar ilgili kanunda ve yönetmelik esaslarında belirtilir. 

Buna göre maaş bordro parametreleri kapsamında işçiden yapılacak kesintiler de belirlenmiştir. Bunlar arasında; SGK primi işçi payı, işsizlik sigortası işçi payı, gelir vergisi matrahı, damga vergisi gibi kategoriler yer alır. 

İşverenden Yapılacak Kesintiler 

Maaş bordrosu hazırlanırken tıpkı çalışanlar için olduğu gibi işverenler için de yapılan kesintiler ve vergilendirmeler hesaplanır. İşverenin çalışana ödediği ücret kapsamında ödemekle yükümlü olduğu bazı ücretler bulunur. Bunlar; SGK primi işveren payı (brüt ücret üzerinden %15,5 dilimle hesaplanır) ve işsizlik sigortası işveren payıdır.  

Bordro parametreleri 2022 yılı dahil olmak üzere konuya ilişkin kanun ve yönetmeliklerle belirlenmiştir. Dolayısıyla işverenlerin kendileri için tanımlanan yükümlülükleri güncel şekilde takip ederek yapılması gereken ödeme ve işlemlerden haberdar olması büyük önem taşır. 

Bordro Düzenlemeleri ve İşlem Takibinde Profesyonel Destek Norma’da!

İşverenlerin yükümlülükleri arasında en ayrıntılı ve kanuni yönden sıkı takibi gerçekleştirilen işlemlerin başında maaş bordroları gelir. Bu belgelerin nitelikli ve kanuna uygun düzenlenmesi işverenlerin çalışma düzeninde önemli bir yer tutar. 

Norma ile maaş bordrosu düzenleme, ödeme takiplerini yapma, vergi ve kesinti hesaplamaları dahil işinizin ihtiyaç duyduğu tüm finansal işlemlere tek platform üzerinden ulaşabilirsiniz. 

Yönetimde finansal desteğin en nitelikli şekilde sağlanması için güvenilir altyapısıyla hizmet sunan Norma sayesinde; çalışanlarınızın maaş bordrosu düzenlemelerini kolayca yapabilir, vergi harç ödeme ve belge beyanı gibi tüm mali işlemleri kolay kullanım avantajıyla gerçekleştirebilirsiniz. 

Norma aynı zamanda işletmeniz/şirketiniz için profesyonel finansal danışmanlık hizmetini, mali yönetim alanında ihtiyaç duyduğunuz tüm bilgi akışını, maaş bordrosu düzenleme ve beyan etme işlemlerini en nitelikli şekilde sunar.