NACE Kodu Nedir? Nasıl Sorgulanır?

Avrupa’da ekonomik faaliyetlere dair çeşitli istatistiksel verilerin üretilmesi ve çalışma alanlarının sınıflandırılması için kurgulanan bu sistem; kısa sürede küresel çapta yaygın bir hal almıştır. Ülkemizde de ticari faaliyetlerin yapılabilmesi için gerekli olan şirket açma işlemlerinde artık NACE kodu yaygın biçimde kullanılmaktadır.  

Nace Kodu Nedir?  

Küresel kodlama sistemi olarak adlandırılan Nace kodunun açılımı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” Türkçesi; “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiksel Sınıflandırması” şeklindedir. 

NACE kodu temelde iş yeri faaliyetlerinin tehlike sınıflandırmasını yapabilmek için kullanılan ve bu sınıflandırmayla çeşitli istatistiki verilerin oluşturulmasını amaçlayan bir sistemdir. NACE kodu tehlike sınıfı söz konusu ticari faaliyete ve işletmeye yönelik değerlendirme ve iş güvenliği kriterlerinin belirlenmesini de sağlar. 

Nace Nasıl Sorgulanır? 

NACE kodu sorgulama işlemleri mevcut iş yeri sahiplerinin ve yeni iş kurmak isteyen girişimcilerin bilgi edinmesi gereken bir konudur. Çünkü çeşitli oda kayıtlarında, bazı evrak ve form bilgi girişlerinde işletmelerin NACE kodu istenir. Bu sebeple işletmelerin NACE kodunu sorgulamak için öğrenmesi gereken adımlar önem taşır. 

Öncelikle mevcut iş yerleri için SGK sicil numarasının 2. hanesinden başlayarak 7. hanesine (dahil) kadar olan numaralar NACE kodunu öğrenmenin en kolay yöntemidir. Bu numaralar aynı zamanda işletmenin Nace kodunu temsil eder. Öte yandan NACE kodu bağlı olunan ticaret odasının resmî sitesinden üye girişi yapılarak sorgulanabilir. 

NACE Kodu Ne İşe Yarar?  

NACE kodları iş yerlerinde gerçekleşen faaliyetlere ve çalışma alanlarına bağlı olarak tehlike sınıflarının belirlenmesini sağlar. Yeni bir iş kurmak isteyen girişimcilerin ticaret odası kaydından önce mutlak olarak NACE kodunu öğrenmesi gerekir. Ayrıca kuruluş işlemleri sırasında bazı evrak ve formlar için NACE kodu bilgisinin beyanı zorunludur. 

NACE kodu belirlenirken güncel iş yeri tehlike sınıfları incelenir. İş yerlerinde tehlike sınıfları 3 temel başlıkta incelenir: 

Az tehlikeli: Gıda, alışveriş, büro hizmetleri, kobi ticareti, toptan alım satım vb. işlerin yapıldığı iş yerleri 

Tehlikeli: Kesme, boyama, hafif kimyasal üretim, servis gibi işlerin yapıldığı iş yerleri 

Çok tehlikeli: İnşaat, maden arama, tersane, ağır kimyasal üretim vb. işlerin yapıldığı iş yerleri 

İş yerlerinin tehlike sınıfları belirlenirken incelenmesi gereken liste “güncel iş yeri tehlike sınıfları” listesidir. Bu listede her çalışma alanı ve ticari faaliyet için belirlenmiş kodlar bulunur. İşletmeler kendi faaliyetlerinin dahil olduğu alan hangisiyse, o kodu NACE kodu olarak belirler. Bu işlemler yapılırken iş yeri yöneticileri ya da sahiplerinin mali müşavirlerinden ya da yönetimde profesyonel destek sunan hizmet sağlayıcılardan destek alması, kodun doğru belirlenmesi için önemlidir. 

NACE Kodu Nasıl Alınır?  

İşletme faaliyetlerinin tehlike sınıflarının belirlenmesi ve çeşitli istatistiki verilerin toplanması için kullanılan NACE kodu; işletmelerin SGK sicil numaraları üzerinden öğrenilebilir. NACE kodu nasıl öğrenilir veya alınır sorusunun bir diğer cevabı ise e-Devlet üzerinden verilebilir. E-devlet girişi yapan kullanıcılar, adlarına kayıtlı işletmeler için tanımlanmış SGK sicil numarasını öğrendikten sonra, bu numaradaki 2. hanesinden 7. hanesine kadar olan sayıları NACE kodu olarak kullanabilir.  

NACE Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır? 

İşletmelerin üretim veya hizmet faaliyetleri için çalışma alanlarını tehlike sınıflarına göre ayıran kodlama sistemine NACE adı verilir. NACE kodu; az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak üç ana kategoriye ayrılır. Bazı durumlarda işletme faaliyetlerinin değişmesi ya da gelişmesi sonucu tehlike oranlarının da artması ve azalması söz konusu olabilir. Böyle bir durum söz konusu olursa işletmelerin NACE kodunda değişiklik yapılması gerekir. 

“NACE kodu nasıl değiştirilir?” sorusunun en kısa cevabı dilekçe başvurusuyla olmaktadır. Bağlı olunan vergi dairesinde işletmelerin kod değişikliği yapabilmesi için “NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi” bulunur. Bu dilekçenin hazırlanmasıyla değişiklik başvurusu yapılabilir. Değişikliğin onaylanması ile birlikte vergi levhasında bulunan SGK sicil numarasında oluşacak farklılığın tescili için ticaret odasına başvurulmalıdır.  

Nace Kodu Nasıl Belirlenir?  

NACE kodu belirlenirken, NACE kodu listesinin incelenmesi gerekir. Bu listeler belirli zaman aralıklarında güncellenebilir. Bu nedenle işletme sahiplerinin güncel listeler üzerinden, çalışma alanlarının yer aldığı kodları belirlemesi gerekir. 

NACE kodu iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının yürütülmesi için oldukça önemlidir. Özellikle “tehlikeli” sınıfında yer alan işletme grupları için B sınıfı belgeli uzmanların çalışması zorunludur. Bu mecburiyete bağlı olarak işletmenin NACE kodu doğru belirlenmelidir. Liste kontrolü sonrası işletmenin faaliyet kapsamı dikkate alınarak NACE kodunu belirlemek mümkündür. 

Nace Kodu Ne Anlama Gelir? 

NACE kodu; iş yerlerinde yapılan üretim, ticari faaliyet, hizmet ve çalışmaların hangi tehlike sınıfında yer aldığını belirlemek üzere kullanılan altı haneli kodlardır. NACE kodlarının temel amacı tehlike sınıflarının belirlenmesiyle birlikte, özellikle iş sağlığı ve güvenliği alanındaki çalışmaların yürütülmesidir. Aynı zamanda işletmenin yer aldığı risk grubu, bankalar tarafından sınıflandırılmasına olanak sağlayan istatistiki veriler gibi çeşitli çalışma alanlarında NACE kodu belirleyici bir unsur olarak kullanılır. 

Nace Kodu Listesi  

NACE kodu listesi, işletmelerin NACE kodu belirlerken dikkate alması gereken iş yeri faaliyet alanlarının ve nicel verilerinin belirli kapsamlara göre kategorize edildiği listelerdir. Bu listelerde her tehlike sınıfının ve alt kollarının ayrılmasını mümkün kılan kodlar yer alır. Bu kodlar sayesinde işletmelerin tehlike sınıfları belirlenir ve NACE kodu tanımlanır.  

NACE kodları ve faaliyet tanımları ile ilgili güncel listeye Gelir İdaresi Başkanlığının web sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz.

Şirket Yönetiminde Dijital Ayrıcalık! 

Norma desteği sayesinde şirket yönetiminin ihtiyaç duyduğu tüm e-SMM, ön muhasebe ve finansal danışmanlık hizmetlerinden faydalanmak mümkün! Kendi işinin sahibi olmak isteyen girişimciler için ücretsiz şirket kuruluşu danışmanlığı sağlayan Norma ile tek platform üzerinden tüm e-belge, ön muhasebe ve finansal işlemlerinizi yönetebilirsiniz.