Sevk İrsaliyesi Nedir?

Satış işlemi sırasında veya satın alımdan evvel gerçekleştirilen nakliyeler için hazırlanan bu belgeler temelde bir faturalandırma amacı taşır. Ancak resmi makamlarca sevk irsaliyeleri fatura yerine kabul edilmez.

Sevk İrsaliyesi Nedir?

Sevk irsaliyesi, en az iki taraf arasında bir mala ilişkin taşıma ve nakliye işlemlerinin yapılması halinde o mala dair bilgilendirmenin bulunduğu belgedir. Belgelendirmenin yapılabilmesi için gerekli bilgi sütunları doldurulmalı, yetkili imza ve mühürleri tam olmalıdır. 

İşlevsel olarak fatura içeriğiyle aynı olan sevk irsaliyesi, fatura yerine kullanılamaz. Sevk irsaliyesi üç nüsha halinde düzenlenir ve kim tarafından taşınırsa taşınsın (alıcı veya satıcı) bir nüshası malın taşındığı araçta bulunmak zorundadır.

Sevk irsaliyelerinin kullanım amaçları arasında en önemli işlev malın teslim edilmesi veya alınmasına ilişkin beyan içermesidir. Malın miktarı, niteliği vb. özellikleriyle birlikte ilgili adrese götürüldüğünü ve orada alıcı tarafından teslim alındığını ifade eder. 

Bazı hallerde ise alıcı malı kendisi taşırsa malı teslim alışını kendi düzenlediği irsaliye ile beyan etmiş olur. Bu sayede satış işlemleri sırasında her iki taraf için de imza ile teslimi beyan edilen alışveriş kayıt altına alınır.

Sevk İrsaliyesinde Bulunması Gereken Bilgiler

Sevk irsaliyesi düzenleme usulleri gereğince belgelerde bulunması gereken bilgiler mevcuttur. Bu bilgilerdeki eksiklik veya onay hataları, kayıt altına alınan alışverişe yönelik denetim ve yönetim kusurlarına sebep olabilir. Bu nedenle sevk irsaliyesi düzenlenirken profesyonel hizmet sunan firmalarla çalışmak avantajlı bir tercih olacaktır. Sevk irsaliyesinde bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:

• Belgenin sevk irsaliyesi olduğuna dair ibare,
• Noter tasdikini ifade eden mühür,
• Maliye Bakanlığı kaşesinin temsili,
• Gönderilen mala yönelik nicelik bilgileri ve cinsi,
• Satılmak üzere gönderilen mallar için kime ve nereye gideceğine dair bilgi,
• Malı taşıyanın, malı teslim alışını ifade eden tarih,
• Malı teslim eden tarafın ve irsaliyeyi düzenleyen tarafın imzaları.

Sevk irsaliyesinde bulunan bilgiler nitelik açısından faturalarla benzerlik gösterir. Malın miktarından satıcı ve alıcı bilgilerine, adres beyanlarından teslim tarihlerine kadar tüm gerekli bilgilendirme bu belgelerde bulunur. Ancak malın satın alınışında ödenen bedelin cinsi, ödenme şekli, vergilendirme başlıkları gibi kategoriler yer almadığından sevk irsaliyeleri fatura yerine kullanılamaz ve resmî kurumlar tarafından da fatura olarak tanınmazlar. 

Sevk İrsaliyesi Nasıl Düzenlenir?

Sevk irsaliyesi düzenlemelerinde yapılması gereken ilk şey irsaliyede yer alacak bilgilerin eksiksiz doldurulmasıdır. Düzenleyen, taşıyan ve alıcı bilgilerinin bulunduğu irsaliyelerde, mala yönelik gerekli içerik de beyan edilmelidir. 

Tarafların karşılıklı imzaladığı sevk irsaliyesi, taşıma sırasında araçta nüshasının bulunması zorunlu olan bir belgedir. Denetim sırasında nakliye aracında sevk irsaliyesi bulunmaması ve irsaliyenin üç nüshadan az sayıda düzenlenmesi “usulsüz belgelendirme” olarak değerlendirilir ve satıcı taraf için cezai işlem uygulanmasına sebep olur. 

Sevk İrsaliyesi Zorunlu Mu? 

Alıcılara mal teslim eden firmaların satış sonrası sevk için irsaliye düzenlemesi şarttır. Taşıma işleminin satıcı tarafından yapıldığı sevklerde hem taşıma aracı hem satıcı hem de alıcı için sevk irsaliyesi düzenlenmelidir. Alıcıların transferini yaptığı mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek yoktur. Faturası kesilmeyen malların sevki için bile satıcıların sevk irsaliyesi düzenlemesi gerekir. Herhangi bir talep sırasında taşınan malın mahiyetini içeren bu belgelerin resmi makamlara ibrazı zorunludur. 

Sevk İrsaliyesi Kaç Nüsha Olarak Hazırlanır? 

Sevk irsaliyesi hazırlarken dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de nüsha sayısıdır. Çünkü sevk irsaliyesi yalnızca alıcılara teslim edilmek üzere düzenlenmez. Sevk irsaliyesi en az 3 nüsha halinde; biri alıcıya, biri satıcıya teslim için biri de transferi sağlayan araçta bulunmak üzere düzenlenir. 3 adetten az düzenlenen sevk irsaliyeleri kanun nezdinde düzenlenmemiş kabul edilir. 

Sevk İrsaliyesi Fatura Yerine Geçer Mi?

Sevk irsaliyeleri fatura yerine kullanılamaz. Çünkü iki belgenin kullanım amaçları, kapsam ve içerikleri birbirinden farklıdır. Sevk irsaliyesi mal sevkiyatında satış olsun ya da olmasın mahiyet belirten belgelerdir. Faturalarsa yalnızca satışlar için düzenlenen, vergi usul takibinde kabulü mümkün resmi evraklardır. Faturalar irsaliyeli şekilde düzenlenebilir. Ancak herhangi bir satış işleminde irsaliye, fatura yerine geçmez. 

Fatura ve Sevk İrsaliyesi Arasındaki Farklar

Fatura evrakı ve sevk irsaliyesi arasındaki en önemli fark; faturanın satışı ibraz eden bir evrak olmasıdır. Faturalarda ürün veya hizmet satışına ilişkin nicel bilgilendirmeler ile vergi hesaplamaları bulunur. Bu bilgiler aynı zamanda firmaların vergi yükümlülüklerinin hesabıyla ilgili olarak da kullanılır. Dolayısıyla faturalar resmi makamlar tarafından ticari satışların ispatıdır. Ancak sevk irsaliyeleri malların sevkiyatı ve teslimine ilişkin tutanak evraklarıdır. Bu belgelerin üzerinde sevk sırasında malın cinsi, alım-satım işleminin muhatapları belli olsun diye girilen bilgiler ve tarih yer alır. Ayrıca yalnız satış işlemleri için değil, aynı firmanın şube veya depoları arasındaki mal transferleri için de sevk irsaliyesi kullanılabilir. 

Sevk İrsaliyesinden Kaç Gün Sonra Fatura Düzenlenir? 

Sevk irsaliyesinin düzenlenme sürecine ilişkin esaslar 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 231. maddesi ile tebliğ edilmiştir. Bu bağlamda satış sonrası fatura kesimi için malın tesliminden itibaren maksimum yedi günlük süre tanınmıştır. Malın teslim tarihi sevk irsaliyesinin düzenlenme teslim tarihleri baz alınarak hesaplanır.  

İrsaliyeli Fatura Nedir? 

Satış işlemleri sonrasında mal teslimi ya da transferi için düzenlenen belgelere sevk irsaliyesi adı verilir. Ancak firmalar bazı faturalarını irsaliyeli düzenleyerek iki işlevli evraklar kullanabilir. İrsaliyeli fatura; satış işleminin beyanı olan faturaya irsaliye özelliğinin eklendiği belgeleme türüdür. Bu sayede tek satış için iki ayrı belge düzenlemesine gerek kalmadan hem fatura hem de irsaliye olarak kullanılabilen evraklar düzenlenebilir. Bu evraklar mali açıdan ve iş yükü bakımından tasarruf sağlar. 

Ön Muhasebe İşlemlerinde Profesyonel Çözüm Ortağınız: Norma

Sevk irsaliyesi düzenleme işlemlerine dair tüm merak ettikleriniz ve yönetiminizin avantaj sağlayacağı mali yönetim destekleri için Norma ile iletişime geçebilirsiniz. Böylece hem profesyonel mali yönetim desteği alabilir hem de vakit/nakit tasarrufunuzu artırabilirsiniz. Ayrıca şirketinizin ihtiyaç duyduğu ön muhasebe işlemlerini, mali takip aşamalarını ve bankacılık işlemlerini Norma ile tek platform üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Norma hizmeti ile belge düzenleme ve denetim işleriniz için güvenilir hizmete erişebilirsiniz.